ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ЖИТС АЛДЫН АЛУ ЖӘНЕ КҮРЕС

ЖӨНІНДЕГІ ОРТАЛЫҒЫ

        Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) мәліметтері бойынша, бүгінгі таңда әлемде АИТВ-мен өмір сүретін адамдардың жалпы саны 35 миллионнан асты. Ең қолайсыз аумақ Африка мемлекеті болып қалуда Сахарадан оңтүстікке қарай орналасқан. Аталған өңірге АИТВ-инфекциясының барлық жағдайларының 70% - на дейін келеді.

        Қазақстанда 2020 жылдың 1 қазанына өсу қорытындысымен АИТВ-инфекциясының 41960 жағдайы тіркелді. ДДҰ сарапшыларының бағалауы бойынша Қазақстан Республикасы қазіргі уақытта індеттің шоғырланған сатысында тұр және халық арасында инфекцияның таралу деңгейі Орталық Азия өңірінің басқа елдеріне қарағанда айтарлықтай төмен.

            Біздің облыста тіркелген АИТВ жұқтырғандардың жалпы саны 01.10.2020 жылға 4657 адамды құрады. 192 адам қайтыс болды, оның ішінде 2020 жылы ЖИТС-пен байланысты өлім-жітім 100 мың адамға шаққанда 0,8 құрады. 15-49 жас аралығындағы облыс тұрғындары арасында АИТВ-инфекциясының таралуы 0,421% - ды құрайды. АИТВ/ ЖИТС жұқтырғандардың ең көп саны-74,8% 20-39 жасқа келеді, 66% - жұмыс істемейтіндер.

Бірінші Дүниежүзілік ЖИТС-пен күрес күні 1988 жылғы 1 желтоқсанда өтті. 2020 жылғы Дүниежүзілік күн тақырыбы "Жаһандық ынтымақтастық, ортақ жауапкершілік".

1988 жылдан бастап ЖИТС-ке қарсы шаралар айтарлықтай жетістіктерге жетті және бүгінде АИТВ-мен өмір сүретін миллиондаған адамдар салауатты өмір сүруде.

Бірақ бізде әлі де шешілмеген міндеттер бар, олардың бірі - АИТВ мәртебесін білу. АИТВ-ға тестілеу емдеуді кеңейту және ДДҰ-ның "90-90-90" мақсаттарына қол жеткізу үшін маңызды, атап айтқанда  елімізегі халықтың 90%-ы өзінің АИТВ-мәртебесін білуі тиіс; АИТВ жұқтырғандардың 90% антиретровирустық препараттарды қабылдауы тиіс; антиретровирустық препараттарды қабылдайтын АИТВ жұқтырғандардың 90%  вирус қысымы айқындалмайтын шамаларға дейін басталуы тиіс. Бұл сондай-ақ адамдарға өздерін және жақындарын қорғау үшін АИТВ-ның алдын алуға қатысты таңдау жасауға мүмкіндік береді.

АИТВ-ға тестілеуге әлі де кедергілер бар. ЮНЭЙДС АИТВ-мен өмір сүретін 9,4 миллионнан астам адам әлі де өз мәртебесін білмейді деп санайды. Стигма мен дискриминация адамдарға АИТВ-ға тест тапсыруға мүмкіндік бермейді. Құпия тестілеуге қол жеткізу проблема болып қала береді. Көптеген адамдар симптомдар пайда болғаннан кейін ғана тексеріледі. Бұл АИТВ-жұқпасын емдеудің кеш басталуына әкеледі, бұл емдеудің өзі үшін де, алдын-алу үшін де көптеген артықшылықтарға нұқсан келтіреді. Қазіргі уақытта АИТВ-ға тестілеуге қол жетімділікті кеңейтудің көптеген жаңа мүмкіндіктері бар. Өзін-өзі тестілеу, қоғамдық тестілеу және көп салалы тестілеу адамдарға АИТВ мәртебесін білуге көмектеседі. АИТВ-ға тестілеу бағдарламалары кеңейтілуі тиіс. Бұл үшін бізге саяси ерік-жігер мен инвестициялар, сондай-ақ АИТВ-ға тестілеудің инновациялық тәсілдері қажет, олар кең ауқымда іске асырылуы және енгізілуі тиіс.

     Өткізілетін іс-шаралар халықтың, әсіресе жастар арасында АИТВ-инфекциясының пайда болуы, алдын алу және емдеу, қоғамда науқастарды стигма мен кемсітуді жою мәселелерінде ақпараттандыру деңгейін арттырумен қатар халықты АИТВ-ға өз мәртебесін анықтауға шақырады. АИТВ-ға тұрғылықты жері бойынша емханада тегін тексеруге болады!

COVID-19 бойынша эпидемиологиялық қалпына келтіруді ескере отырып, іс-шараларды өткізу мерзімі  2020 жылдың 16-22 қараша аралығы.

                                                              Өскемен  - 2020